Patron szkoły- ks. prof. Bolesław Kumor
„Prawdziwie umiłował mądrość, nieustannie jej poszukiwał…”-
słowa Jana Pawła II o zmarłym wyryte na jego płycie nagrobnej.
Wielu z Was, zadawało sobie, a może nadal zadaje pytanie: Dlaczego właśnie ksiądz Bolesław Kumor został patronem naszej szkoły? I kolejne: Czym kapłan, duchowny katolicki pochodzący z tak małej wioski może zaimponować młodym ludziom?
W tej części prezentacji postaramy się odpowiedzieć na te pytania i przypomnieć Wam sylwetkę zmarłego absolwenta naszej szkoły i naszego Patrona.
Ksiądz Bolesław Kumor, krajan z Niskowej, przyjaciel Papieża, w swoje otoczenie wnosił wiele ciepła i nadziei. Płonął miłością i żarliwością w służeniu innym. Był to niezwykły kapłan, przyjaciel młodych ludzi, którym zawsze pomagał. Mimo niełatwego dzieciństwa i młodości, która przypadła na lata wojny, dzięki iście chłopskiemu uporowi, talentom i pracowitości do godności kapłaństwa dołączył laur wybitnego naukowca. Ze swoją wielką wiedzą nigdy się nie obnosił. Nikim nie gardził, z każdym człowiekiem chętnie rozmawiał.
Dzieciństwo i młodość
Ksiądz Profesor Bolesław Kumor przyszedł na świat 1 grudnia 1925 roku w małej wsi na Sądecczyźnie, w miejscowości Niskowa – Szymanowice, jako czwarte dziecko z dziesięciorga dzieci Grzegorza Kumora i Kunegundy Kumor z Pasiutów. Urodził się w rodzinie chłopskiej, jego rodzice prowadzili gospodarstwo rolne, w którym od dzieciństwa pomagał pracować. Naukę w szkole powszechnej w Niskowej odbywał w latach 1931-1937. Już w tamtych latach zauważono jego duże zdolności, co zostało zapisane w Kronice Szkoły Ludowej w Niskowej przez ówczesną kierowniczkę Stanisławę Burger: „Miałam takiego ucznia co stale przynosił ćwiartkę gospodarskiego chleba, zjadał ją z apetytem ale widocznie to mu dodawało sił, bo dziś jest w drugiej gimnazjalnej, i mam nadzieję kiedyś będzie człowiekiem, bo pamięć ma fenomenalną i chciwość wiedzy- jest to Bolesław Kumor ze Szymanowic syn Grzegorza.”. Za namową proboszcza z Trzetrzewiny oraz mądrej i roztropnej nauczycielki, a zarazem kierowniczki szkoły, kontynuował naukę w Szkole Powszechnej im. Stanisława Konarskiego w Nowym Sączu, oddalonej o 6 km od domu rodzinnego, do której chodził pieszo. Po zakończeniu nauki w klasie szóstej z wynikiem bardzo dobrym przyjęty został bez egzaminu wstępnego do II Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Bolesława Chrobrego w Nowym Sączu. W związku z wybuchem wojny nie mógł kontynuować nauki i przez dwa lata uczył się w Szkole Handlowej. Gdy i ta została zamknięta przez okupanta, nie mając jeszcze 17 lat, zaczął pracować w Fabryce Przetworów Owocowych w Nowym Sączu. Doświadczył osobiście skutków wojny: był dwukrotnie aresztowany przez Gestapo w 1941 i 1943 roku. Mimo to przetrwał szczęśliwie okupację. W późniejszym czasie wyznaczano go na roboty do Niemiec, jednak udawało mu się ukryć. W związku ze zbliżającym się frontem od lata 1944 roku do stycznia 1945 roku przymusowo kopał rowy. Pod koniec lutego 1945 roku podjął naukę w gimnazjum i do lata zaliczył dwie klasy. W następnym roku szkolnym – kolejne dwie. Wreszcie latem 1947 roku uzyskał maturę z wynikiem bardzo dobrym.
Droga do kapłaństwa
Myśl o kapłaństwie zainicjował w umyśle młodego wówczas Bolesława ks. Józef Bardel, pierwszy proboszcz parafii w Trzetrzewinie i katecheta w Niskowej, u którego na plebanii Bolesław w latach młodzieńczych często gościł.
Po maturze Bolesław rozpoczął seminaryjne studia filozoficzne i teologiczne w Instytucie Teologicznym w Tarnowie, a formację duchowną zdobył w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie. Po uzyskaniu w 1952 roku magisterium historii Kościoła w Uniwersytecie Jagiellońskim przyjął dnia 4 maja 1952 roku święcenia kapłańskie w katedrze tarnowskiej z rąk ordynariusza bpa Jana Stepy. Jako neoprezbiter od sierpnia 1952 roku podjął ksiądz Kumor obowiązki wikariusza parafii i nauczyciela religii w Brzesku. Po trzech miesiącach pracy został skierowany na dalszą naukę…
Kariera, czyli od magisterium do profesury
Na polecenie biskupa Jana Stepy w październiku 1952 r. rozpoczął studia specjalistyczne z zakresu teologii moralnej w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (KUL), a z własnego wyboru równolegle z zakresu historii Kościoła. Szybki rozwój kariery naukowej świadczy o ogromnym talencie i pracowitości księdza Bolesława: w lutym 1954 roku uzyskał tytuł licencjata z teologii moralnej, a w październiku 1954 roku obronił doktorat. Ksiądz Kumor miał wtedy 29 lat. Nie był to koniec jego edukacji. W latach 1954-1957 uzupełnił swoje studia historyczne na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL, gdzie w czerwcu 1957 roku złożył egzamin magisterski.
Mimo wielokierunkowej pracy naukowej nie zapominał ksiądz Kumor o swoim powołaniu i jako kapłan żywo angażował się w pracę duszpasterską z młodzieżą akademicką. Ściągnęło to na niego uwagę Urzędu Bezpieczeństwa, grożono mu aresztowaniem.
Zgodnie z poleceniem biskupa Jana Stepy 1 września 1957 r. podjął ksiądz Kumor obowiązki prefekta studiów w Seminarium Duchownym w Tarnowie i jednocześnie kierownika Biblioteki Seminaryjnej oraz zastępcy dyrektora Archiwum Diecezjalnego w Tarnowie. W październiku 1959 roku habilitował się na Wydziale Teologicznym KUL.
Na początku 1960 roku zaczął pracować w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim jako sekretarz Ośrodka Archiwów Bibliotek i Muzeów Kościelnych, a także wykładowca historii Kościoła. Był kierownikiem Katedry Historii Kościoła w Starożytności, potem – Katedry Historii Kościoła w Czasach Nowożytnych, kierował Instytutem Historii Kościoła, był też prodziekanem Wydziału Teologii. Profesorem nadzwyczajnym ksiądz Kumor został w roku 1970, zaś zwyczajnym osiem lat później. Jego działalność naukowa i dydaktyczna wykraczała poza teren Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Był członkiem Komitetu Nauk Demograficznych i Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk, Komisji Historii Porównawczej Kościołów PAN i Komisji Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem, członkiem licznych towarzystw i redakcji czasopism naukowych. Na zlecenie Episkopatu Polski przez wiele lat przygotowywał plany nowego podziału organizacyjnego Kościoła w Polsce (podział przeprowadzono w roku 1992). Ksiądz Bolesław Kumor był też dobrze znany za granicą – był członkiem European Science Foundation, aż osiemnaście razy odbył podróże naukowe do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, prowadząc tam obszerne, owocne kwerendy archiwalne. Był też częstym gościem archiwów państwowych w Wiedniu i Archivum Secretum Vaticanum. W uznaniu zasług dla naukowej i dydaktycznej pracy księdza profesora w Polsce w 1994 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta RP Lecha Wałęsę. Także władze kościelne uhonorowały księdza Kumora w 1982 roku godnością szambelana papieskiego, a później, w 1994 roku, tytułem honorowego prałata papieskiego.
Wybitny historyk
Ksiądz profesor Bolesław Kumor należy do najwybitniejszych współczesnych historyków Kościoła. Specjalizował się w badaniu dziejów organizacji i ustroju Kościoła. Przeprowadzone przez niego kwerendy archiwalne w kraju i za granicą zaowocowały licznymi publikacjami zarówno w języku polskim jak i w językach obcych.
Dorobek naukowy księdza profesora Kumora liczy około 650 pozycji, w tym 37 książek, wśród których przede wszystkim wspomnieć należy ośmiotomową fundamentalną pracę „Historia Kościoła” (Lublin 1972 – 1994), służącą w większości polskich Seminariów Duchownych jako podręcznik wykładowy, oraz dwutomową pracę zbiorową, zrealizowaną na osobistą prośbę księdza Prymasa kardynała Stefana Wyszyńskiego, pod tytułem „Historia Kościoła w Polsce” (Poznań – Warszawa 1974 – 1979).
Był też autorem niezliczonych rozpraw, opracowań, artykułów, recenzji, not, biogramów i haseł encyklopedycznych.
Zasługi dla rodzinnych stron
Ksiądz Profesor ma duże zasługi dla Kościoła lokalnego. W kościele parafialnym w Trzetrzewinie ufundował trzy wielkie witraże ku pamięci swoich rodziców i braci, a w rodzinnej wsi Niskowa wybudował dom Sióstr Zmartwychwstanek wraz z kaplicą pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Sprowadził tam siostry Zmartwychwstanki, które zajęły się katechizacją młodzieży, opieką nad chorymi i posługą w dwóch kościołach w parafii. W latach 1985 – 1992 stał się głównym fundatorem kościoła pw. św. Stanisława Kostki w Szymanowicach. Były sołtys Niskowej, Krzysztof Tomaszek, w jednej z wypowiedzi na konferencji poświęconej pamięci Profesora powiedział: „Gdyby nie Ksiądz Kumor, to nie byłoby naszego kościoła, a jak się cieszył, gdy mury rosły. To było jego serduszko, oczko w głowie. Dawał na kościół wszystko, co przywiózł z Ameryki i co dostał za swoje książki.”.
Pożegnanie
Dnia 5 maja 2002 roku ksiądz profesor infułat Bolesław Kumor świętował jubileusz 50-lecia kapłaństwa. Uroczystości odbyły się w rodzinnej parafii i w Bazylice Kolegiackiej św. Małgorzaty w Nowym Sączu. W kilka miesięcy po obchodach jubileuszowych – dnia 23 października 2002 roku Ksiądz Kumor zmarł w wieku 77 lat. Zgodnie z jego prośbą zapisaną w testamencie został pochowany na dziedzińcu kościoła w Niskowej, w którym w 2008 roku została poświęcona tablica upamiętniająca osobę księdza Kumora jako fundatora świątyni, a w domu sióstr, znajduje się izba jego pamięci.
Był cenionym pedagogiem, przyjacielem i opiekunem młodzieży. Wypromował 40 doktorów. Gdy studenci zadawali mu podchwytliwe pytania o różne epizody z – burzliwych przecież – dziejów Kościoła, lubił mawiać: „Demokracji w Kościele nie ma, ale może to i lepiej, bo dzięki temu Kościół istnieje już dwa tysiące lat…”
